: कोशी प्रदेशको राजधानी विराटनगरमा ५८ औं संस्करणको राधाकृष्ण रथयात्रा निकालिँदै छ । नेपालकै ठूलो र दक्षिण एसियाकै दोस्रो ठूलो दाबी गरिएको ऐतिहासिक रथयात्रा प्रत्येक वर्ष श्रीकृष्ण जन्माष्टमीका भोलिपल्ट निकाल्ने परम्परा छ ।
रथयात्रालाई धार्मिक र सांस्कृतिक परम्पराको महत्वपूर्ण हिस्सा मानिन्छ । विराटनगर महानगरपालिका–१ स्थित राधाकृष्ण मन्दिरबाट दिउँसो ३ बजे निकालिने रथयात्राले विराटनगर बजारभित्रको ९ किलोमिटर दुरी तय गर्नेछ ।
यात्राको समापन राति ९ बजे हुने बताइएको छ । वर्षौं पुरानो यो परम्पराले विराटनगरको सांस्कृतिक पहिचानलाई झल्काउँछ । यात्रामा हजारौं भक्तजनहरू सहभागी हुन्छन् । रथयात्राका लागि कोशी प्रदेश सरकारले झापा मोरङ र सुनसरी जिल्लामा बिदा दिएको छ । रथयात्राले धार्मिक आस्था मात्र नभइ धार्मिक विश्वास,एकता र सामुदायिक भावनालाई बढावा दिँदै सामाजिक एकता र सद्भाव पनि बढाउँछ ।
विक्रम संवत १९८८ मा विराटनगर महानगरपालिका–१ मा राधाकृष्ण मन्दिरको स्थापना भयो । मन्दिर स्थापना भएपछि कृष्ण जन्माष्टमीको भोलिपल्ट राधाकृष्ण रथयात्रा निकाल्न थालिएको इतिहास छ । राधाकृष्ण मन्दिरबाट सुरु हुने रथयात्रा तीनपैनी, मेनरोड,ट्राफिक चोक,महेन्द्र चोक, रोड शेष चोक हुँदै बरगाछी भएर पुनः मन्दिरमा पुगेर सम्पन्न हुनेछ । नगर परिक्रमाका क्रममा रथलाई ४३ स्थानमा विश्राम दिइनेछ । विगतको रथलाई केही परिमार्जन गरेर यसपटक फरक शैलीमा निर्माण गरिएको छ ।
रथयात्राका क्रममा भक्तजनहरूले भगवानको दर्शन गर्न नपाएको गुनासो धेरै आएपछि यसपटक सबै जनाले देख्नेगरी रथ बनाइएको रथयात्रा व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष कैलाश रेग्मीले जानकारी दिए । उनका अनुसार पेगोडा शैलीको रथको लम्बाइ १९ फिट, चौडाइ १४ र उचाइ १८ फिट छ । विराटनगरका केही व्यक्तिहरूले विक्रम संवत १९८८ सालदेखि ‘खटयात्रा’ रूपमा शोभायात्रा सुरू गरेको इतिहास रहेको रेग्मीले बताए । २०२२ सालदेखि बायलगाडामा निकालिन थालियो । २०२५ सालमा विराटनगरका भूपालमानसिंह कार्की र सत्यनारायण धनावतले रथ निर्माण गरेपछि यो रथयात्राको सुरुवात भएको बताइएको छ ।
रथयात्रा सुरु हुनुअघि करिब १ किलोमिटरसम्म विभिन्न किसिमका झाँकी, जातजातिका नृत्य, भजन मण्डलीलगायत रहने छन् । रथयात्राका क्रममा नेपाली सेनाको हेलिकोप्टरबाट पुष्पवृष्टि गरिने छ । रथयात्रामा स्वदेश तथा विदेश अर्थात् छिमेकी मुलुक भारतबाट हजारौं भक्तजनहरू आउने हुँदा सुरक्षा संयन्त्रलाई चुस्तदुरुस्त बनाइएको मोरङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी इन्द्रदेव यादवले बताए ।
उनले भने, ‘जिल्ला सुरक्षा समितिको निर्णय अनुसार सबै सुरक्षा निकायले सक्रियताका साथ आ–आफ्नो जिम्मेवारी निर्वाह गर्ने छन् । नेपाल प्रहरी,सशस्त्र प्रहरी,राष्ट्रिय अनुसन्धानका साथै नेपाली सेनाबाट रथयात्रा र भक्तजनहरुको सुरक्षाको प्रबन्ध मिलाइएको छ । सुरक्षामा कुनै किसिमको कमीकमजोरी हुने छैन ।’रथयात्रालाई लक्षित गरेर विराटनगरको सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको यादवले बताए ।
‘रथयात्राका क्रममा चोरी, हुलहुज्जत तथा उच्छृङ्खल गतिविधि गर्नेहरु पनि आउँछन् । त्यस्ता गलत कार्यमा संलग्नलाई पक्राउ गर्न ठूलो संख्यामा हतियारसहितका र सादा पोसाकका प्रहरी परिचालन गरिने छ,’ उनले भने । अवाञ्छित गतिविधिमा संलग्नलाई तत्कालै पक्राउ गरेर कारबाहीको दायरामा ल्याउने तयारी रहेको उनले बताए ।
